22 October 2022

Οινικές Ανακαλύψεις: Ekho Project, κρασιά από παλαιά αμπέλια και περιοχές με ιστορικούς δεσμούς

Του Γιάννη Καρακάση MW

Το Ekho project είναι μία φρέσκια δουλειά που αφορά παλαιά αμπέλια σε περιοχές με ιστορικούς δεσμούς. ‘’Είναι η μεταφορά από το παρελθόν και η αντανάκλαση στο παρόν'' σχολιάζει ο οινοποιός και σύμβουλος οινοποίησης Λευτέρης Αναγνώστου με θητεία ετών στη Σαντορίνη εξηγώντας ότι ήταν στο μυαλό του εδώ και μία τετραετία αν και η βάση στήθηκε το 2020.

‘’Η ιδέα του project βασίζεται στη πρόθεση επαναπροσέγγισης οινικών περιοχών ιστορικής σημασίας και επαναδιατύπωσης της έκφρασής τους μέσω της οινοποίησης συγκεκριμένων αμπελοτεμαχίων. Οι περιοχές αυτές έχουν δεσμούς βαρύνουσας σημασίας με την αμπελοκαλλιέργεια και τη παραγωγή οίνου που χάνονται στα βάθη των αιώνων ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις παρήγαγαν ονομαστούς οίνους κατά την αρχαιότητα.

Οι ιστορικοί δεσμοί αποτελούν τον συνδετικό κρίκο ενώ τα παλαιά και αυτόριζα αμπελοτεμάχια γηγενών, γνωστών αλλά και άγνωστων, ποικιλιών αποτελούν τα εργαλεία αυτής της μεταφοράς στο σήμερα μέσω μιας σύγχρονης προσέγγισης.’’

Η αρχή έγινε στην Νάξο που ο Αναγνώστου περιγράφει ως ένα συγκλονιστικό και άγριο τόπο με πληθώρα παλαιών αμπελιών κάποια από τα οποία βρίσκονται σε πολύ απότομες πεζούλες χωρίς καμία απολύτως πρόσβαση και με ηλικία που ξεπερνάει τα 120 έτη. ‘’Από το 2018 συνεργάζομαι με τον Κωνσταντίνο Μακρυδημήτρη ιδιοκτήτη της κάβας Οινοχώρος και τοπικό παραγωγό και μαζί τα τελευταία χρόνια αναζητούμε αμπέλια και γενικά …τρέχουμε’’ συνεχίζει.

Στη Νάξο έναν ανεξερεύνητο αμπελότοπο για τους περισσότερους οι ποικιλίες που συναντάμε είναι κυρίως άγνωστες στο ευρύ κοινό. Υπάρχει η λευκή ποικιλία Καραιμπραήμ που βιβλιογραφικά την έχουμε ως κόκκινη, άρα δεν ξέρουμε ακριβώς τι είναι. Επίσης βρίσκουμε αρκετό Ποταμίσι, Αηδάνι και αρκετές παραλλαγές του όπως το Μοσχαήδανο. Υπάρχουν ακόμη δύο ποικιλίες με το προκλητικό όνομα Μπαστάρδικο (λευκή ποικιλία) και Τζεμέρι αλλά και οι γνωστές Ασύρτικο, Φωκιανό, και Μανδηλαριά. Όλες είναι φυτεμένα σε κύπελλα ή σε απλωταριές. Στα τελευταία οι αμπελιές έρπουν κυριολεκτικά στο έδαφος.

Αμπέλια βρίσκουμε κυρίως σε αργιλοπηλώδη εδάφη εκτός του βόρειου κομματιού που είναι άμμος κοντά στην Απείρανθο (θεωρείται η γενέτειρα του Διονύσου), στο Φιλώτι και στην Κομμιακή.

‘’Εμείς αγοράζουμε σταφύλι από σταθερούς παραγωγούς και χτίζουμε προσωπικές σχέσεις. Δυστυχώς υπάρχουν πολλά παρατημένα αμπέλια που απειλούνται. Η οινοποίηση προς το παρόν γίνεται εκτός νησιού όμως υπάρχουν σκέψεις για δημιουργία οινοποιητικής εγκατάστασης.

Φωτογραφία από το αρχείο Λευτέρη Αναγνώστου (πεζούλα στη Νάξο)

Παρακάτω θα δείτε τις σημειώσεις μου από τα τρία νέα κρασιά που θεωρώ ότι είναι κάτι πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα επιδιώκοντας να αναδείξει χαμένες οινικές ιστορίες και θησαυρούς που ενδεχομένως δεν γνωρίζουμε καν την ύπαρξή τους.

Τα κρασιά

Ekho Rose 2021 11,8% αλκοόλ

Τα σταφύλια προέρχονται από ένα αμπελοτόπι σε απόσταση 1χλμ από τη θάλασσα και περίπου στα 200 μ υψόμετρο στη βόρεια Νάξο. Field blend της ερυθρής ποικιλίας Φωκιανό και μικρή συμμετοχή της άγνωστης λευκής ποικιλίας Μπαστάρδικο. Αυτόριζος αμπελώνας, ηλικίας περίπου 50 χρόνων, χαμηλής παραγωγικότητας και διαμορφωμένος σε πεζούλες.
Τα σταφύλια τρυγήθηκαν σε χαμηλή ωριμότητα για να διατηρηθεί η οξύτητά τους. Η οινοποίηση έχει ουδέτερες ζύμες, οινολάσπες για 10 μήνες και χρήση βαρελιού ακακίας στο 1/3 του κρασιού του οποίου η παραγωγή δεν ξεπερνάει τις 1215 φιάλες.

Η δοκιμή: Γλυκιά και λουλουδάτη μύτη με το βαρέλι να αιωρείται αχνά στο βάθος. Κεράσι φράουλα μαζί με αρώματα ροδάκινου. Στο στόμα παιχνιδιάρικο με πολύ ωραία οξύτητα και ελάχιστες τανίνες που του προσδίδουν χαρακτήρα και δομή. Ένα γαστρονομικό και ιδιοσυγκρασιακό ροζέ. ΕΛΤ 25 ευρώ

Ekho λευκό 2021 13% αλκοόλ

Τα σταφύλια προέρχονται από ένα ορεινό αμπελοτόπι περίπου στα 600 μ υψόμετρο στους πρόποδες του Όρου Ζα στη κεντρική Νάξο. Field blend διαφόρων λευκών ποικιλιών με βάση το Ποταμίσι, το Αηδάνι και το Καραμπραίημ. Αυτόριζος αμπελώνας, ηλικίας άνω των 150 χρόνων, χαμηλής παραγωγικότητας και διαμορφωμένος σε πεζούλες. Οινοποίηση σε δεξαμενή που στην αρχή ξεκινάει με αυτόχθονες ζύμες για να πάρει αρωματική πολυπλοκότητα. Παραμονή με οινολάσπες για 10 μήνες. 1010 φιάλες.

Η δοκιμή: Βοτανικό στη μύτη με γλυκά αρώματα βερίκοκου αλλά και φυτικές νύξεις ενώ στο στόμα είναι κοφτερό σε ένα σαντορινιό στυλ υφάλμυρο και με υψηλή ένταση. Ένα κρυστάλλινο κρασί με βάθος φρούτου και καλή συμπύκνωση. ΕΛΤ 25 ευρώ

Ekho κόκκινο 2020 13% αλκοόλ

Το κόκκινο είναι πειραματικό και δεν έχει κυκλοφορήσει εμπορικά από τη χρονιά του 2020 και είναι Λημνιό από τις αλυκές Λήμνου. Ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα αυτόριζα αμπελοτόπια του νησιού ηλικίας άνω των 80 χρόνων. 100% Λημνιό, κύπελλα χαμηλής παραγωγικότητας σε αμμώδες έδαφος ηφαιστειογενούς προέλευσης. Ωρίμανση για 20 μήνες σε ανοξείδωτη δεξαμενή και βαρέλι 300 λίτρων τρίτης χρήσης για το 60%. 580 φιάλες συνολικά.

Η δοκιμή: Ανθικό με έντονο ρόδι, γλυκό τοματάκι και σκούρο κεράσι, πιπέρι και μοσχοκάρυδο. Απαλό και σύγχρονο στο στόμα με ραφιναρισμένες πιπεράτες τανίνες. Ένα κρασί απαλής εκχύλισης ταυτόχρονα όμως εκρηκτικό που αφήνει να δούμε καθαρά την ποικιλία για ότι είναι στην πραγματικότητα.